- W Mieście powstać ma placówka muzealna z kilkoma lokalizacjami
- Przygotowania do nowotarskiej VI Nocy Muzeów
Czesław Pajerski (1.01.1931–6.02.2000) – z zawodu elektryk, założyciel Muzeum Podhalańskiego. Mimo że nie był etnografem czy historykiem, miał ogromną wiedzę o regionie. Jego zasługi dla ratowania kultury Podhala są znaczne. Pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Opieki nad zabytkami przy Oddziale „Gorce” PTTK. Był pomysłodawcą i fundatorem kapliczki partyzanckiej na Polanie Rusnakowej w Gorcach. W 1979 r. na cześć Ojca Świętego, z okazji jego wizyty na Podhalu, Czesław Pajerski, wraz z zaprzyjaźnionymi góralami, wybudował, w miejscu dawnej kapliczki partyzanckiej, kaplicę papieską – na planie Krzyża Virtuti Militari. Został odznaczony Złotą Honorową Odznaką PTTK oraz tytułami: Zasłużony w pracy PTTK wśród młodzieży, Zasłużony Działacz Kultury, Zasłużony dla Ziemi nowotarskiej.Muzeum nadano imię Czesława Pajerskiego uchwałą Zarządu Oddziału Gorce PTTK w lipcu 2001 r. na wniosek Antoniego Nowaka.
Podczas zjazdu społecznych opiekunów zabytków województwa krakowskiego, odbywającego się w Wieliczce w dniach 12 i 13 października 1959 r., Czesław Pajerski zgłosił wniosek o powołanie muzeum regionalnego w Nowym Targu pod patronatem Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Postulat spotkał się z aprobatą Zarządu Głównego PTTK, które – w celu ochrony dóbr kultury – popierało powstawanie regionalnych muzeów. Od tej chwili grupa założycieli, członkowie Komisji Opieki nad Zabytkami Oddziału PTTK Gorce w Nowym Targu: Czesław Pajerski, Stefania Przybysz-Szewczyk, Balbina Białońska, Franciszek Potoczek, Alojzy i Teofil Zubek, Wacław Giełczyński, Czesław Stahl, rozpoczęli intensywną pracę nad organizacją placówki. Zaczęto od gromadzenia kolekcji. Na prośbę organizatorów mieszkańcy Nowego Targu hojnie przekazywali do mającego powstać muzeum: pamiątki rodzinne, fotografie, narzędzia, wyroby rzemieślnicze, zabytkowe przedmioty codziennego użytku i in. W ciągu 7 lat uzbierano aż 1 500 eksponatów etnograficznych i historycznych.
Równolegle podjęto energiczne starania u władz miejskich o przyznanie pomieszczeń na ekspozycję i magazyny. Szczęśliwie w latach 60. XX wieku ówczesne władze PRL popierały wszelkie oddolne inicjatywy zmierzające do tworzenia muzeów oraz izb regionalnych. Tak też było w Nowym Targu. Miejska Rada Narodowa przekazała na cele muzealne: 4 pomieszczenia w budynku na ulicy Szaflarskiej 1, magazyny na strychu w Ratuszu oraz zabytkowe piwnice pod budynkami na Pl. Pokoju nr 6 i 7 (obecnie Rynek). Przeprowadziła również w tych pomieszczeniach remont i przystosowała je do celów ekspozycyjnych, a ponadto przekazała 10 000 zł na zakup muzealiów. Gablot użyczyło Muzeum Lenina w Poroninie. W pracach nad organizacją muzeum pomagały lokalne władze, Zarząd Główny PTTK, Zarząd Oddziału PTTK Gorce.
Otwarcie Muzeum
Długo oczekiwane uroczyste otwarcie Muzeum Regionalnego Ziemi Nowotarskiej odbyło się 26 listopada 1966 r. Było to święto dla Nowego Targu, które zgromadziło tłumy mieszkańców. Na uroczystości stawili się przedstawiciele lokalnych władz miejskich oraz znakomici goście, m.in. dr Hanna Pieńkowska – konserwatora Zabytków Województwa Krakowskiego i dr Wiktor Medwecki – sekretarz Wojewódzkiej Komisji Opieki nad Zabytkami PTTK.(…)
(…) Powierzchnia lokalu była skromna, liczyła tylko 40 m². Traktowano ją jako siedzibę tymczasową. To wtedy rozpoczęła się ambitna, pełna zapału działalność społeczników i pracowników Muzeum.
Udostępnienie ekspozycji zwiedzającym nie było prostym zadaniem. Do czasu zatrudnienia pracownika, Muzeum czynne było tylko w niedzielę. W ramach bezinteresownej działalności społecznej oprowadzali po nim: Stefania Przybysz Szewczyk (absolwentka seminarium nauczycielskiego w Nowym Targu, polonistka, nauczycielka szkoły podstawowej nr 2 w Nowym Targu), Balbina Białońska, Czesław Stahl oraz Czesław Pajerski, który pełnił funkcję społecznego kierownika i kustosza instytucji do lat 90. Muzeum od początku cieszyło się dużą popularnością, tylko w ciągu pierwszego roku zwiedziło je ok. 10 000 osób.
Joanna Voit, fragment opracowania pt. „50 lat Muzeum Podhalańskiego im. Cz. Pajerskiego w Nowym Targu”
fotografie z archiwum PTTK oddział Gorce w Nowym Targu
Na zdjęciach - Czesław Pajerski oraz Otwarcie pierwszej ekspozycji muzeum w budynku przy ul. Szaflarskiej 1
-----
Wszystkich, którzy chcą więcej dowiedzieć się o historii Muzeum Podhalańskiego zapraszamy na wystawę jubileuszową w budynku ratusza. Wernisaż wystawy w czwartek 23 czerwca o godzinie 17.00. W programie również spotkanie podczas którego będzie można podzielić się swoimi wspomnieniami dotyczącymi muzeum, prezentacja multimedialna o działalności muzeum oraz występ zespołu Body and Soul. Serdecznie zapraszamy.
Pracownicy Muzeum Podhalańskiego